Kennisbank

Wanneer activiteiten en besluiten worden aangekondigd kun je in een vroeg stadium proberen invloed uit te oefenen, dus voordat het
besluit wordt genomen. Dat kan bijvoorbeeld door:

• een brief te schrijven naar de gemeenteraad
• in te spreken op een vergadering van de raadsvergadering of commissievergadering
• de pers te informeren
• samenwerking te zoeken met een raadslid dat jouw standpunt deelt en zich
  hiervoor hard wil maken, bijvoorbeeld door andere raadsleden erover te
  benaderen en moties in te dienen. 

Lees in de sectie Invloed op plannen hierover meer.

Door je doelen en acties bekend te maken bij het grotere publiek kun je meer steun verkrijgen en zo meer gewicht in de schaal leggen.

Dit kun je doen door bijvoorbeeld: 

• een petitie te maken en te verspreiden via social media en buurtappgroepen
• een website die laat zien wat je allemaal doet en hoe mooi het gebied is  
• De lokale media (kranten, nieuwssites) benaderen voor een interview  

In de sectie Invloed op plannen kun je hierover meer lezen.

Wanneer het besluit toch wordt genomen, en je vindt nog steeds dat er negatieve gevolgen zijn voor het milieu en de natuur, dan kom je in de volgende fase terecht, namelijk de bestuursrechtelijke procedures: het indienen van zienswijzen, bezwaar en beroep. Dat is waar de Advocaat van de Aarde je graag bij wil helpen en daarover gaat deze handleiding. Lees hier meer over de stappen die je kunt zetten .

Niet iedereen kan in een bestuursrechtelijke procedure worden gehoord.
Je moet een belanghebbende (rechts)persoon zijn, dat wil zeggen dat je als
bewoner gevolgen van enige betekenis moet ondervinden op jouw woning. In de
sectie Organiseer u goed kun je hierover meer lezen.

 Met een zienswijze laat je aan het bestuursorgaan weten wat je vindt van een (ontwerp-) besluit, het is dus een vorm van inspraak. In de
sectie over Juridische stappen kun je hierover meer lezen.
Hier vind je een Model zienswijze.

Het omgevingsrecht gaat uit van bepaalde rechten voor belanghebbenden. Wat jou tot belanghebbende maakt en hoe je je goed organiseert, lees je in de sectie Organiseer u goed .

Het opslaan van alle stukken die van belang zijn bij een juridische procedure (te beginnen bij de zienswijze) kun je het beste meteen vanaf het begin doen op een systematische manier. We beschreven deze in de sectie Juridische stappen onder stap 1 – 2.1. dossier vormen

Net als het verkeer is de natuurbescherming in de wet geregeld. Als een overtreding daarvan wordt geconstateerd, heeft het bevoegde orgaan de plicht om te gaan handhaven. Maar dit gebeurt lang niet altijd. Ben je belanghebbende, dan kun je een handhavingsverzoek indienen. Een handhavingsverzoek is een verzoek aan een overheidsorganisatie om te handhaven bij een mogelijke overtreding.
Lees meer over het handhavingsverzoek.

De overheid is dan verplicht om onderzoek in te stellen of er sprake is van een overtreding. Als er inderdaad sprake is van een
overtreding, dan heeft het bevoegde orgaan de plicht om te gaan handhaven. Ongeacht wat er uit dat onderzoek komt, is de overheid verplicht om binnen een termijn van 8 weken door middel van een besluit kenbaar te maken wat ze met je verzoek gedaan hebben.

Lees meer op de pagina over het handhavingsverzoek, onder ‘besluit’.

Als de overheid niet binnen de termijn van 8 weken reageert, kun je een ingebrekestelling sturen. Je geeft het bestuursorgaan daarin twee weken de tijd om alsnog op jouw handhavingsverzoek te reageren. Je kunt ook in de brief aangeven dat het bestuursorgaan een dwangsom moet betalen als het alsnog niet reageert op jouw verzoek. Hier vind je een model ingebrekestelling. Hier lees je meer over het eisen van een dwangsom 

Sinds 1 juli 2021 zijn gemeenten wettelijk verplicht om
bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) besluiten
digitaal te publiceren. Je kunt hierover meer vinden in de sectie Informatie verzamelen.

 Er is de Wet Open Overheid, die bepaalt dat
overheidsinformatie door burgers kan worden opgevraagd. Daar zijn wel
voorwaarden aan verbonden. Dit vind je op de pagina over het Woo-verzoek.  

In principe moet een Woo-verzoek binnen acht weken worden afgehandeld. In
de sectie over het Woo-verzoek lees je hierover meer.

Je kunt de overheid in gebreke stellen. In de sectie over het Woo-verzoek kun je hierover meer lezen. 

Hier vind je een Model ingebrekestelling 

Het maakt uit of het gaat om natuur in een Natura2000-gebied of daarbuiten.

Beschermde Natura2000-gebieden: Er zijn specifieke regels voor Natura 2000-gebieden (aangewezen door het Rijk). Daarvoor moet de provincie beheerplannen maken. Lees hierover meer in de sectie over Natura2000.

Andere natuurgebieden: Er zijn ook regels voor het natuurnetwerk Nederland (NNN), bijzondere provinciale natuurgebieden en bijzondere provinciale landschappen. Provincies zijn verantwoordelijk voor de aanwijzing en bescherming van deze gebieden. Lees hier meer over andere natuurgebieden 

Beschermde soorten. Er zijn ook regels voor de bescherming van planten en dieren. Lees hier meer over soortenbescherming  

Voorheen waren er veel verschillende wetten en regels voor de omgang met de leefomgeving en de natuur. Nu is er de Omgevingswet, waarin de oude regels over ruimtelijke ordening en over natuurbescherming zijn opgegaan. Daarnaast heb je te maken met de Algemene Wet Bestuursrecht, die regelt hoe bestuursorganen besluiten nemen en hoe zienswijzen, beroep en bezwaar zijn geregeld. Wij geven hier op een toegankelijke manier uitleg, de wetten zelf zijn vaak lastig te begrijpen voor een leek. Zie verder de sectie Welke wetgeving is van toepassing.

Belangrijke wijziging rond intern salderen 

De Raad van State heeft op 18 december 2024 uitspraak gedaan in twee zaken (Rendac en Amercentrale). Met deze uitspraak wordt de rechtspraak over intern salderen gewijzigd. Dit heeft belangrijke gevolgen voor veel (lopende èn nieuwe) vergunningaanvragen voor bedrijfsuitbreidingen in Nederland die negatieve effecten voor de natuur zouden kunnen hebben. Elders op onze kennisbank lees je meer.

In de sectie over stikstof kom je meer te weten over de belangrijkste aandachtspunten van de stikstofproblematiek, bijvoorbeeld
over de kritieke depositie en over de Aerius-berekeningen.  

Bij extern salderen wordt een verwachte toename van de
stikstofdepositie voorkomen door elders de uitstoot te verminderen.

In de sectie over het thema Uitbreiding-van-veestallen kun je hierover meer lezen.

Kijk in de sectie Uitbreiden van veestallen wat je kunt doen.  

Kijk in de sectie over Monomestvergisters wat je kunt doen.  

Dit zijn allemaal gevallen waarin omgevingsvergunning moeten worden verleend, bestemmingen aangepast, enzovoort. In het algemene kennisdeel hebben we uitgelegd welke stappen je kunt zetten. Hier zullen we voor veelkomende gevallen uitleggen wat de betreffende regelgeving zegt en hoe je het concreet kunt aanpakken als er inderdaad gronden zijn om stappen te zetten. Ook verwijzen we naar relevante rechtszaken.

De Omgevingswet is de voornaamste wet die van toepassing is op de
bescherming van natuur, water en overige leefomgeving. Daarnaast is er andere
relevante (Nederlandse en Europese) wetgeving. Meer hierover vind je in de sectie Wetgeving

Kijk op in de sectie over biomassacentrales wat je kunt doen. 

Hierbij gaat het om het moeten voldoen aan de eisen van de Verordening Op de markt brengen van geasbeschermingsmiddelen (EU Verordening 1107/2009).
Er zijn intussen enkele gevallen in Nederland waarin de rechter het spuiten heeft verboden. Bij deze uitspraken zag een rechter onder specifieke omstandigheden in een concrete situatie aanleiding om het gebruik van toegelaten gewasbeschermingsmiddelen met een beroep op het voorzorgsbeginsel te beperken of te verbieden vanwege mogelijke nadelige effecten voor de gezondheid van omwonenden. In hoger beroep  zijn deze uitspraken vernietigd.

Er zijn ook gevallen waarin wordt betoogd dat een natuurvergunning nodig is bij het spuiten in de buurt van Natura2000-gebieden. In de uitspraak van de bestuursrechter wordt dit bevestigd, maar hiertegen is beroep aangetekend. Dit loopt nog. Zie voor meer informatie Meten is Weten